เด็กฉลาด เท่ากับความภูมิใจของพ่อแม่ จริงไหม? แล้วอย่างไรจึงจะเรียกได้ว่าเด็กฉลาด? แล้วเด็กฉลาดวัดกันได้จากอะไร? คำถามที่เรามักหาคำตอบในแบบฉบับผู้ใหญ่ จนสุดท้ายกลับกลายเป็นดาบสองคมที่ทำร้ายลูกน้อยอย่างไม่รู้ตัว บทความบทนี้เขียนขึ้นเพื่อจะบอกเล่ามุมมองในการเลี้ยงลูกยังไงให้ฉลาด ในอีกแบบฉบับหนึ่งที่อยากจะเล่าสู่กันฟัง ซึ่งอาจไม่ใช่เคล็ดลับ ข้อแนะนำ หรือวิธีการที่ดีที่สุดสำหรับการเลี้ยงลูกให้ฉลาด แต่เป็นมุมมองวิธีการสอนให้เขาเรียนรู้ที่จะพัฒนาตัวเองทั้งด้านทักษะและอารมณ์ เป็นภูมิต้านทานอุปสรรคที่จะติดตัวเขาตลอดไป
แล้วอย่างไรจึงจะเรียกว่าเด็กฉลาด ในที่นี้เราให้คะแนนความฉลาดแบบ 50 : 50 คือ ฉลาดในทักษะต่างๆ 50 เปอร์เซ็น และอีก 50 เปอร์เซ็น เรามองไปที่ความฉลาดทางอารมณ์ นั่นแสดงว่า ความสมดุลด้านพัฒนาการทักษะต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น มีพัฒนาการด้านร่างกายที่เติบโตสมบูรณ์สมวัย การพัฒนาการด้านสมอง ภาษา สติปัญญาที่ดี ควรพัฒนาควบคู่ไปกับการพัฒนาด้านอารมณ์ ความรู้สึก การรับรู้และการสื่อสารในสังคม
ลูกน้อยพัฒนาทักษะต่างๆ ได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ บ่งบอกได้ว่าทารกในครรภ์สามารถรับรู้และพัฒนาการทักษะด้านต่างๆ ตลอดจนอารมณ์ได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์แม่ ดังนั้น สายใยความสัมพันธ์ของครอบครัวที่ดี ความใกล้ชิด อบอุ่น ตลอดจนกิจกรรมที่สร้างสรรค์สามารถเสริมสร้างพัฒนาการที่ดีของลูกน้อยได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ลองเปิดเพลงให้ลูกฟังดูสิ คลื่นเสียงที่ลูกน้อยได้รับ จังหวะดนตรีที่ลูกน้อยได้ฟัง สามารถกระตุ้นระบบประสาทการได้ยินให้มีการพัฒนาได้เร็วขึ้นช่วยในการจัดลำดับความคิดในสมองซึ่งมีความสำคัญต่อการเรียนรู้เมื่อลูกน้อยลืมตาดูโลก แถมยังช่วยเชื่อมโยงความสัมพันธ์ ความผูกพันความรักระหว่างแม่กับลูกได้อย่างดีทีเดียว
เด็กฉลาดจากการเล่น พัฒนาการส่วนหนึ่งที่เสริมทักษะการเรียนรู้สำหรับลูกน้อยมาจากการเล่น การสร้างกิจกรรมเพิ่มโอกาสในการเรียนรู้ให้กับลูกน้อย บนธรรมชาติเป็นการเปิดโลกทัศน์ของลูกน้อยในการรับรู้ถึงสิ่งแวดล้อมรอบตัว ลองพาลูกไปออกกำลังกายดูสิ ธรรมชาติรอบตัวบวกกับการได้ยืดเส้นยืดสายออกกำลังกาย ช่วยให้ลูกน้อยได้เรียนรู้สิ่งรอบข้างผนวกกับสมองได้รับออกซิเจนที่เพียงพอ ส่งผลต่อการพัฒนาสมองด้านการคิดวิเคราะห์และกระบวนการคิดอย่างมีเหตุมีผลเกิดขึ้นได้เร็วขึ้น แถมยังอารมณ์ดีอีกด้วย
ของเล่นเสริมทักษะและพัฒนาการด้านสมอง พัฒนาการของลูกน้อยวัยทารกเกิดจากการสัมผัส ดังนั้นเราจะสังเกตเห็นว่าลูกน้อยมักจะหยิบจับของเล่นเข้าปากซึ่งเป็นพฤติกรรมอย่างหนึ่งในการพัฒนาการทักษะการรับรู้และสัมผัสของลูกน้อย ดังนั้นการเลือกของเล่นเพื่อช่วยเสริมพัฒนาการด้านนี้จึงค่อนข้างเป็นสิ่งสำคัญเพราะต้องคำนึงถึงความปลอดภัยต่อสุขภาพของลูกน้อยด้วย การส่งเสริมให้ลูกทำกิจกรรมสร้างสรรค์ตามวัย เช่น การวาดภาพ เกมตัวต่อ ร้องเพลง ก็นับว่ามีส่วนช่วยพัฒนาสมองของเขาได้ด้วยเช่นกัน
ไม่ว่าจะเป็นการส่งเสริมและพัฒนาทักษะด้านใดๆ ให้กับลูกน้อย สิ่งที่สำคัญที่สุดที่จะขาดไม่ได้คือ อาหาร โภชนาการที่เหมาะสมกับการเติบโตของลูกน้อย ที่ควรได้รับสารอาหารครบถ้วยทั้ง 5 หมู่ในปริมาณที่เพียงพอต่อความต้องการของลูกน้อย ซึ่งหากเป็นไปได้การดื่มนมแม่ให้ได้ยาวนานที่สุดมีผลต่อการเชื่อมโยงทุกระบบในตัวลูกน้อย ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาของสมองหลายๆ ชิ้น และความรักความสัมพันธ์อันอบอุ่น ส่งผลให้เด็กน้อยเติบโตเป็นเด็กที่ฉลาดทั้งร่างกายและอารมณ์แน่นอน
แล้วเด็กฉลาดวัดกันได้จากอะไร อันนี้ต้องย้อนถามคุณพ่อและคุณแม่แล้วละ เมื่อเราแบ่งความสมดุลในการเลี้ยงดูลูกน้อยทั้งด้านการเสริมสร้างทักษะ สมองและอารมณ์แล้ว สิ่งที่เราคาดหวังคืออะไร และแน่นอนว่ามุมมองที่กล่าวมาข้างต้น เป็นเพียงมุมหนึ่งในการสร้างภูมิต้านทานอุปสรรคให้เขาเพื่อใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุขเมื่อเขาเติบโต