ในช่วงของการเลี้ยงเด็กทารกหลังคลอดพ่อแม่ที่เป็นมือใหม่ต้องใส่ใจในการเรียนรู้ และปรับตัวในการเลี้ยงดูอยู่เสมอ ความพร้อมที่ควรมีคือความรู้เกี่ยวกับทารกหลังคลอดทั้งด้านอาหาร การนอนหลับ อาการป่วย และการป้องกัน รวมทั้งเข้าใจพัฒนาการของเด็กในแต่ละช่วงวัยด้วย
การดูแลเรื่องอาหาร
แม่ควรให้ลูกดูดนมหลังคลอดทันที เพราะในน้ำนมระยะแรกเป็นอาหารที่พิเศษที่สุดสำหรับเด็กทารกแรกเกิดจะอุดมไปด้วยสารสร้างภูมิต้านทานโรค รวมทั้งสารอาหารที่สำคัญไม่ว่าจะเป็นโปรตีน และแร่ธาตุมากมาย ในช่วง 6 เดือนแรกนั้น อาหารควรเป็นนมแม่เพียงอย่างเดียว โดยให้ดื่มวันละ 8-12 ครั้ง ถ้ามีอาหารเสริมควรรอหลังจาก 6 เดือนนี้จึงให้ได้ แต่ก็ยังรับนมแม่ไปเรื่อยๆ จนถึง 2 ปี ส่วนการอย่านมของเด็กอยู่ที่ช่วงอายุ 12 – 18 เดือน
ดูแลเรื่องการนอนหลับ
ภายใน 2 สัปดาห์แรกเด็กจะนอนแทบทั้งวัน ตื่นมาดื่มนมแล้วนอนต่อวนอยู่แบบนี้ ในส่วนร่างกายนั้นกระดูกของเด็กก็ยังไม่แข็งแรงพอต่อการนอนท่าอื่น สำหรับท่านอนหงายเด็กจะหายใจได้สะดวก และเหมาะสมมากที่สุด โดยช่วงนี้เด็กจะแยกไม่ออกระหว่างกลางวัน หรือกลางคืน พ่อแม่ต้องค่อยๆ ช่วยปรับให้เด็กได้เรียนรู้โดยตอนกลางคืนต้องไม่เล่นกับเด็กมาก เด็กควรนอนในห้องมืดสนิท และไม่ควรปลุกกลางดึกมาดูดนม ส่วนตอนกลางวันเมื่อลูกหลับยาวเกินไปให้ปลุกมาดูดนมบ้าง ซึ่งนอนในห้องมีแสงที่โปร่ง เวลากลางวันนี้จะเล่นด้วยได้แต่ไม่ควรนานเกินไป และทำแบบนี้จนเด็กเริ่มชิน จึงค่อยๆ วางแผนให้นอนเป็นเวลากำหนดที่ชัดเจนต่อไป
สถานที่นอนนั้นอากาศก็ต้องปลอดโปร่ง และเครื่องนอนที่สะอาด ห้ามมีหมอนข้างหรือวัตถุนิ่มๆ มาไว้รอบๆ ตัวเด็กเด็ดขาด เพราะเมื่อมีการกดทับที่จมูกหรือปากแล้วร่างกายอาจขาดอากาศหายใจได้
ดูแลเรื่องความสะอาด
ก่อนจะเข้าใกล้เด็กทารก จำเป็นจะต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง เพราะร่างกายของเด็กนั้นบอบบาง อาจมีเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายแค่เพียงการสัมผัส การดูแลความสะอาดของพ่อแม่และผู้เลี้ยงดูจึงเป็นวิธีการรักษาความสะอาดอันดับแรก และลำดับต่อไปเป็นการดูแลทำความสะอาดร่างกายของลูกน้อย เด็กทารกหลังคลอดจะสามารถอาบน้ำได้หลังจาก 6 ชั่วโมง แนวปฏิบัตินี้องค์การอนามัยโลกได้ระบุไว้ว่า ถ้าอาบน้ำให้ทารกในทันทีหลังคลอดจะมีอันตรายได้
ดูแลเรื่องการขับถ่าย
ภายใน 3 วันหลังคลอดนี้ การถ่ายอุจจาระทารกจะเป็นสีเทา ถือว่าเป็นเรื่องปกติ หลังจากนั้นอุจจาระก็จะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาล ถ้าไม่มีการขับถ่ายที่เป็นสีเทานี้ออกมาภายใน 2 วัน ถือว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นกับเด็กทารก อาจจะมีปัญหาในเรื่องของลำไส้เกิดขึ้น
พอหลังจากการขับถ่ายพ่อแม่ควรใส่ใจกับสุขอนามัยของลูกน้อยด้วยเช่นกัน ต้องมีเตรียมอุปกรณ์ทำความสะอาด เช่น สำลี ผ้ารองก้น ผ้าอ้อม ทิชชู่เปียก และอ่างน้ำ วิธีการเช็ดทำความสะอาด จะเริ่มจากวางผ้าหรือแผ่นรองก้นไว้ใต้ก้นเด็ก นำสำลีชุบน้ำหมาดเช็ดจากด้านบนลงด้านล่างจนถึงก้น ส่วนการล้างก้นจะล้างด้วยน้ำไหลผ่าน แล้วต่อด้วยสบู่ จากนั้นซับน้ำให้แห้งก่อนใส่ผ้าอ้อมเสมอ
ดูแลอาการป่วยหลังคลอด
สังเกตอาการตัวเหลืองหลังจาก 3 วันแรกผ่านไปถ้ายังตัวเหลืองมาก แล้วมีอาการดูซึมๆ หรือถ้าพบว่ามีอาการไข้สูงที่ระดับ 38.4 องศาเซลเซียส ควรรีบพบแพทย์
ดูแลเมื่อเด็กร้องไห้
การร้องไห้กับเด็กทารกเป็นเรื่องที่ต้องเกิดขึ้นแทบจะทุกวัน แต่เด็กทารกที่ร้องไห้ไม่ยอมหยุดเลย หรือร้องไห้ต่อเนื่องเป็นเวลานานในแต่ละครั้ง อาจทำให้พ่อแม่มีความกังวลใจบ้าง ซึ่งในการดูแลเบื้องต้นนั้นทำได้ด้วยการกอดสัมผัสให้ความอบอุ่นที่อ่อนโยน แล้วพ่อแม่ช่วยกันสังเกตสิ่งแวดล้อมรอบๆ ข้าง ทั้งด้านสภาพอากาศ เสื้อผ้าที่เด็กทารกสวมใส่ เสียงรบกวน หรือแม้แต่แสงที่สว่างจ้ามากเกินไป จากนั้นปรับท่วงท่าของแม่ที่อุ้มเวลาให้นมเด็ก หรือท่าเวลานอน ให้มีเหมาะสมและสบายที่สุด ในปัจจัยเหล่านี้ก็มีผลทำให้เด็กเกิดความรู้สึกไม่ดีได้ แต่อาการป่วยของเด็กทารกเองก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้ามไปเหมือนกัน เมื่อเห็นลักษณะผิดสังเกตที่หาสาเหตุไม่ได้ควรนำลูกเข้าพบแพทย์